Ayahuasca, Amazon yağmur ormanlarının derinliklerinden çıkıp dünya çapında ilgi odağı haline gelen gizemli bir bitki karışımı. Geleneksel şifacılıkta yüzyıllardır kullanılan bu güçlü psikedelik, son yıllarda bilim insanlarının da radarına girdi. Peki, laboratuvarlar bu kadim bitkinin sırlarını çözmeye ne kadar yaklaştı? İşte ayahuasca üzerine yapılan en son bilimsel araştırmalardan çarpıcı sonuçlar ve potansiyel tıbbi uygulamalar.
Depresyon Tedavisinde Umut Verici Sonuçlar
Brezilya’daki Sao Paulo Üniversitesi’nden araştırmacıların yapığı bir inceleme var. Tedaviye dirençli depresyon hastalarında ayahuasca kullanımının etkilerini incelemiş. Tek bir ayahuasca dozu alan hastaların %64’ünde bir hafta içinde belirgin iyileşme gözlemlendi. Bu oran, plasebo grubunda sadece %27’ydi.
Dr. Fernanda Palhano-Fontes göre Ayahuasca’nın antidepresan etkisi oldukça önemli. Kendi ifadesiyle etkisi, geleneksel ilaçlardan çok daha hızlı ortaya çıkıyor ve daha uzun sürdüğünü ifade ediyor. Bu bulgular, hızlı etkili yeni antidepresan tedavilerin geliştirilmesi için önemlidir.
Beyin Plastisitesini Artırıyor
İspanya’daki Complutense Üniversitesi’nden nörobilimcilerin yaptığı bir başka araştırma var. Buna göre ayahuasca’nın ana bileşeni olan DMT hakkında yeni bir şey buldu. Dimetiltriptamin beyin hücrelerinde yeni bağlantılar oluşturduğunu keşfetti. 2020’de Nature dergisinde yayınlanan araştırma, DMT’nin nöron büyümesini %40 oranında artırdığını gösterdi.
Baş araştırmacı Dr. José Ángel Morales’in deyimi ile sonuçlar önemli. Ayahuasca’nın nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde potansiyel bir yol olabilir.
Bağımlılık Tedavisinde Yeni Bir Yaklaşım
Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nden psikiyatristler yaptığı bir başka çalışmada önemlidir. Uzmanlar, ayahuasca temelli tedavilerin madde bağımlılığı üzerindeki etkilerini araştırmış. 2021’de yayınlanan çalışma, ayahuasca deneyimi yaşayan bağımlıların %60’ının bir yıl sonra hala temiz kaldığını ortaya koydu.
Anksiyete ve TSSB’de Umut Işığı
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden psikologlar da çeşitli incelemeler yapmışlar. Ayahuasca’nın anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) semptomları üzerindeki etkisini araştırmışlar. 2022’de yayınlanan araştırma oldukça dikkat çekici. Katılımcıların %83’ünün tek bir ayahuasca seansından sonra anksiyete seviyelerinde önemli bir düşüş yaşadığını gösterdi.
Araştırma ekibinden Dr. Alan Davis umut verici bir açıklama yapmış. Buna göre “Ayahuasca, korku ve kaygı tepkilerini yeniden programlıyor. Sonuçta ise TSSB hastalarına yeni bir perspektif sunuyor.
Bağırsak-Beyin Ekseni Üzerindeki Etkileri
Hollanda’daki Maastricht Üniversitesi’nden biyologlar ayahuasca ile ilgili bir araştırma yapmış. Konu ise ayahuasca’nın bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkilerini araştırdı. 2023’te yayınlanan çalışma, ayahuasca kullanımının bağırsak-beyin eksenini olumlu yönde etkilediği görülmüş. Bu durumda hem sindirim sistemi hem de ruh sağlığı üzerinde iyileştirici etki gösterdiğini ortaya koymuş..
Arştırma sonucu ise Ayahuasca’nın bağırsak florasını zenginleştirmesi, depresyon ve anksiyete vb. rahatsızlıkların tedavisinde yeni bir yaklaşım sunabileceği görülmüş.
Bilişsel Esneklik ve Yaratıcılık Artışı
İngiltere’deki Imperial College London’dan nörologların yaptığı bir araştırma var. Ayahuasca kullanıcılarında bilişsel esneklik ve yaratıcılık düzeylerini inceledi. 2023’te yayınlanan araştırma sonuçları oldukça ilgi çekicidir. Çünkü düzenli ayahuasca kullanıcılarının problem çözme ve yaratıcı düşünme testlerinde oldukça iyi olduğu görülmüş. Diğer kontrol grubuna göre %30 daha yüksek performans gösterdiğini ortaya koydu.
Baş araştırmacı Dr. Robin Carhart-Harris etkisi kısaca açıklamış. Buna göre ayahuasca, beynin default mode network’ünü geçici olarak devre dışı bırakıyor. Böylece yeni düşünce ve davranış kalıplarının oluşmasına olanak sağlıyor.
Nörodejeneratif Hastalıklarda Koruyucu Etki
Brezilya’daki Federal University of Rio Grande do Norte’den nörologların bir araştırması oldu. Bu araştırma ayahuasca’nın nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu etkisini üzerine oldu. 2024’te yayınlanan ön çalışma sonuçları çalışmanın umut verici olduğunu gösterdi. Ayahuasca bileşenlerinin, Alzheimer ve Parkinson hastalıklarında görülen protein birikimini azalttığı görüldü.
Ayahuasca Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
- Ayahuasca kullanımı yasal mı?
Ayahuasca’nın yasal statüsü ülkeden ülkeye değişiyor. Bazı ülkelerde dini amaçlı kullanımına izin verilirken, çoğu ülkede yasadışı kabul ediliyor. Bilimsel araştırmalar için özel izinler gerekiyor.
- Ayahuasca kullanımı güvenli mi?
Kontrollü koşullarda ve uzman gözetiminde kullanıldığında genellikle güvenli kabul ediliyor. Ancak, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve belirli sağlık sorunları olan kişiler için riskli olabilir.
- Ayahuasca bağımlılık yapar mı?
Bilimsel araştırmalar, ayahuasca’nın fiziksel bağımlılık yapmadığını gösteriyor. Aksine, bağımlılık tedavisinde potansiyel bir tedavi olarak inceleniyor.
- Ayahuasca deneyimi ne kadar sürüyor?
Tipik bir ayahuasca deneyimi 4-6 saat sürer, ancak etkileri günlerce hissedilebilir.
- Ayahuasca’nın yan etkileri nelerdir?
En yaygın yan etkiler mide bulantısı, kusma ve ishaldir. Nadiren, psikolojik zorluklar veya “kötü yolculuklar” yaşanabilir.
Şamanlar tarafından da kullanıldığı bilinen bu bitkisel ürün oldukça ilgi çekici. Banisteriopsis caapi bitkisinin dal ve yapraklarının kaynatılmasıyla elde edilir. Bu içecek güçlü bir halüsinojen içecektir. Şamanlar bu içeceği birçok alanda kullanıyorlar. Özellikle ruhsal algıyı açmak, kehanet yapmak, hastalıkların teşhisi veya tedavisi vb. amaçlarla kullanıyorlar. Bunun dışında bilim adamları da bu bitkinin boş bir bitki olmadığını göstermişler.
İçeriğimi sosyal medya hesaplarınızdan paylaşarak destek olabilirsiniz. Güncel paylaşımlarım için Instagram, Facebook ve X hesaplarımı takip ediniz.
Kaynakça:
- www.cris.maastrichtuniversity.nl/files/181260368/Reckweg-2023-Altered-State-of-Consciousness-and.pdf
- www.repositorio.usp.br/bitstreams/e391987c-0e43-42f4-8632-b1f90b8d0414
- www.open.library.ubc.ca/soa/cIRcle/collections/ubctheses/24/items/1.0064622
- www.imperial.ac.uk/news/243893/advanced-brain-imaging-study-hints-dmt
- www.pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32989216