Tourette sendromu halk arasından isim olarak az bilinen bir rahatsız türüdür. Sinemanın katkısı ile merak edilen konulardan biri oldu. Yakın zamanda TRT 1’de de gösterimde olan Hıçkırık (Hichki) filmi ile gündeme geldi. Peki Tourette sendromu nedir? İlk kez ne zaman farkına varılmıştır yani ortaya çıkarılmıştır? Bunlara benzer soruların cevaplarını vereceğiz. Filmi hatırlamayanlar için şuraya fragmanını bırakalım.
Bilimsel Olarak Tourette Sendromu Nedir?
Sinir sisteminde karşılaşılan sorunlar nedeni ile ortaya bir rahatsızlık türüdür. Kişide istemsiz tiklerin ortaya çıkmasına neden olur. Tikler, ani bağırmalar ve tekrarlanan hareketler şeklinde görülür. Filmin tanıtımındaki gibi hiçbir sebep yokken kişi ses çıkarır veya istemsiz hareketler yapar.
Sendromun hayati olarak bir etkisi yoktur. Sosyal yaşam bakımından ele alırsak içinde bulunduğunuz topluma göre değişir diyebilirim. Çünkü hastalığı bilmeyenlerin aşırı tepki vermesi olasıdır. Tourette sendromu çocukluk döneminde başlar ve genel olarak ömür boyu devam eder.
Hastalığı ilk ortaya atan kişi (1985 yılında) Fransız Gerard Gilles de La Tourette olarak biliniyor. Tahmin ettiğiniz gibi hastalığın ismi doktorun adından geliyor. Halk arasında ise aniden bağırma veya kendini tutamama hastalığı olarak biliniyor.
Görülen Tik Çeşitleri Nelerdir?
Gözlemlenen iki tip tik çeşidi vardır. Vokal tik ve motor tik şeklinde ikiye ayrılır. Kısaca bilgi vermek gerekirse:
Motor Tikler
Vücudun istemsiz şekilde hareket etmesi şeklinde gözlemlenen türdür. Bazı durumlar (heycanlama veya korku gibi.) fazlalaştığı görülebilir. Halk arasında da çokça bilinen türden biridir.
Vokal Tikler
Adından anlaşılacağı üzere ses şeklinde ortaya çıkan tiklerdir. Homurdanma, çığlık, hıçkırık vb. şeklinde görülebilir. Temel olarak tikler ikiye ayrılır ancak yapısal olarak basit ve karmaşık şeklide incelenmektedir.
Basit tiklere örnek olarak gözleri kısma veya koklama verilebilir. Karmaşık tikler ise bir kolunu çekerken başını sallaması ve tıplaması şeklinde görülür.
Tourette Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Semptomlar, çocukluk çağında kendini tik şeklinde gösterir. Ortalama olarak beş veya on yaşlarında anlaşılır şekilde belirtileri görülmektedir. İlk olarak boyun ve baş bölgesinde gözlemlenir. Bu tikler aşırı duygu değişimlerinde sıklaşır. Sakinlik halinde ise nadir görülmektedir. Tiklerin çeşidi veya zaman aralıkları ilk anlarda belirlenemez. Tanıyı koyabilmek için zaman gereklidir. Belirti şeklinde görülen tikler ömür boyu devam edebildiği gibi ergenlik döneminde azalabilir. Çoğu durumda tamamen bittiği de gözlemlenmiştir.
Tourette Sendromunun Teşhisi
Çoğu rahatsızlığın belirlenmesinde kan testi veya analizler mevcuttur. Tourette sendromunda ise böyle bir imkan yoktur. Doktorun önemi bu dönemde daha çok anlaşılıyor. Çünkü teşhis için hastanın semptomlarına bakar. Doktorun tecrübesi ve hastalık hakkında bilgisi erken tanı için önemlidir. Bu nedenle doktor seçimine önem vermeniz gereklidir.
Ülkemizde maşallah her konuyu uzmanından daha bilen vatandaşlar vardır. Belki sizi hocalara, üfürükçülere bile yönlendirebilirler. Bilimin tanımladığı hiçbir şey için şarlatanlardan medet ummaya gerek yoktur. Sadece bu sendrom için değil karşılaştığınız tüm rahatsızlıklar için ilk adresiniz bilim yani doktorlar olmalıdır. Sonrası ise inancınıza ve sabrınıza kalmış.
Tourette Sendromunun Tedavisi Var mı?
Tedavisi olmayan rahatsızlıklardan biridir. Fakat bununla beraber tikleri kontrol altına almak için bazı tedavi yöntemleri uygulanıyor. Kişinin yaşamında bariz bir tehlike teşkil etmiyorsa bir kısmı doktora bile uğramıyor. Bununla birlikle kişi kendini iyi tanırsa bu hastalığın üstesinden rahatlıkla gelebiliyor.
Sonuç
Çocuk yaşlarda görülen istemsiz haraketlerin hepsini Tourette sendromu olarak düşünmek doğru olmaz. Doktorların gözlemeleri elbette önemlidir. Ancak bununla beraber ailenin çocuğa olan davranışları ve ilgisi daha önemlidir. Binlerce eğitimsiz anne veya baba bu durumun farkına oldukça geç dönemlerde varıyor. Elbette her durumda doktora gidin demiyorum ancak biraz araştırma hevesi olsun. Devir teknoloji devri değil mi? Açın bir interneti merak ettiğinizi Google amcaya sorun. Elbette önünüze gelen sitelere değil devletin veya sağlık kurumlarının bilgi verdiği sitelere önem verin. Size kaynak sunmayan içerikleri zaten hiç açmasanız yeridir.
Genetik bir hastalık olduğu için karşılaştığınız kişilere vebalı gibi davranmayın. O an size gösterdiği sesi veya hareketi görmezden gelin. Sonucu kısa sürede ne olur dersiniz! Sizin yanınızda rahat olduğu için belki hiç semptonları göstermez. Kısaca konu ne olursa olsun biraz empati yapmakta yarar var. Kendinizi karşınızdakinin yerine koyun ve kısa bir an düşünün… Her konuda empati yapmak size emin olun hiçbir şey kaybettirmez. Aksine çok şey kazandırır. Son olarak benzer bir vaka diyebileceğimiz Kekemelik Nedir? başlıklı yazımı da inceleyebilirsiniz.
İçeriğimi beğendiyseniz sosyal medya hesaplarınız üzerinden paylaşabilirsiniz. En güncel içeriklerim için Instagram, Twitter veya Facebook üzerinden takip ediniz.
Kaynakça